Ben je getuige?
Waarom gilt die vrouw?
Weet ik veel.
kijk eens wat een mooie bloemen.
Waarom gilt ze?
Hyacinten, madeliefjes, …
Waarom?
Waarom wat?
Waarom gilt die vrouw?
Susana Thénon
Als getuige kun je veel meer doen dan je denkt. Als het om intieme terreur gaat, kun je de strategieën van de pleger leren doorzien. Daarnaast kun je de signalen van partnergeweld leren herkennen. Maar je kan ook een hand uitsteken, er samen over praten of praktische hulp bieden.
Deze website van de stad Gent vertelt je in grote lijnen wat je als getuige kan doen.
Blijf Groep (Nederland) organiseert online informatiebijeenkomsten voor iedereen die in zijn of haar omgeving te maken heeft met huiselijk geweld. Voor meer informatie klik hier.
Wil je beter begrijpen waarom een slachtoffer niet vertrekt? Klik dan hier (uit de documentairereeks ‘Als je eens wist’ van Hilde Van Mieghem)
Voor meer informatie, scroll naar beneden.
Wanneer ik verwijs naar de pleger als een man en het slachtoffer als een vrouw, betekent dit geenszins dat de pleger altijd een man en het slachtoffer altijd een vrouw is. Mijn enige bedoeling is de leesbaarheid van de teksten te vergemakkelijken.
Klik hieronder voor meer informatie:
Strategieën van een pleger van partnergeweld
Niet alle plegers van partnergeweld hebben een vooropgezet plan of een strategie om hun partner kwaad te doen. Er is immers een groot verschil tussen situationeel partnergeweld en wat we tegenwoordig 'intieme terreur' noemen.
Situationeel partnergeweld is vaak wederkerig en zonder duidelijk onderscheid in gedrag tussen pleger en slachtoffer. Bij intieme terreur komt het geweld van één kant en is het hoofddoel van de pleger volledige controle over de partner te verkrijgen en ten koste van alles te behouden. De pleger gebruikt daarbij verschillende strategieën waarvan deze er enkele zijn:
- je isoleren van familie, vrienden, collega's
- constant switchen tussen bruut en liefdevol gedrag
- je een minderwaardigheidsgevoel geven
- je schuldgevoelens aanpraten
- zich tot heer en meester over jou uitroepen.
Als je meer wil weten over de strategieën van een pleger van intieme terreur, lees dan hoofdstuk 2 (Strategieën van een pleger van partnergeweld) van Als liefde overleven wordt - de vele gezichten van partnergeweld, te bestellen bij de uitgeverij, bol.com of bij de boekhandel.
Signalen voor de buitenwereld
Vaak kun je als buitenstaander signalen van partnergeweld opvangen, ook als er geen fysieke aanwijzingen zijn van geweld. Het gebeurt bovendien zelden dat een relatie vanaf dag één wordt gekenmerkt door fysiek geweld. Meestal begint het met isoleren en de grenzen op te schuiven zonder dat het slachtoffer het merkt.
Voorbeelden van signalen
Het zijn de kleine, subtiele veranderingen in een slachtoffer van partnergeweld die je aandacht moeten trekken, zoals bijvoorbeeld:
Het slachtoffer en haar partner doen alles samen.
Ze is plots moeilijker bereikbaar.
Het is moeilijker geworden om af te spreken.
Ze heeft geen sociale activiteiten meer.
Ze gaat minder vaak met collega’s lunchen.
Ze gaat niet meer naar de film met vrienden of vriendinnen
Ze zegt vaak afspraken op het laatste moment af.
Ze kijkt altijd naar haar partner voor goedkeuring.
Ze vraagt voor alles toestemming aan haar partner.
Ze zegt dingen zoals: “Ik za het eerst vragen”.
Ze heeft geen eigen mening.
Ze neemt een onderdanige houding aan of haalt zichzelf naar beneden.
Ze hemelt haar partner overdreven op.
Haar uiterlijk verandert drastisch.
Ze is vaak moe, verstrooid of droevig.
Ze heeft psychosomatische klachten zoals hoofdpijn, maagpijn, slaapstoornissen.
ze is depressief of heeft een eetstoornis.
Ze heeft een probleem met middelenmisbruik.
Ze heeft moeite met oogcontact.
Ze gaat zelden of nooit alleen naar een afspraak.
Ze zegt afspraken op het laatste moment af.
Niet alle signalen wijzen per se op partnergeweld, maar hoe meer signalen, hoe groter het risico.
NIET-FATALE VERWURGING verdient bijzondere aandacht. Het is de gevaarlijkste vorm van partnermishandeling en een van de belangrijkste aanwijzingen van partnermoord. Het is zowaar het visitekaartje van de partnermoordenaar. Niet omdat iemand zijn partner per ongeluk zou vermoorden, maar omdat het in een relatie, gekenmerkt door intieme terreur, als controletactiek wordt gebruikt. De pleger toont hiermee namelijk aan dat hij letterlijk over jouw leven beschikt en het risico is groot dat hij je op een dag opzettelijk zal doden. Partnermoord tijdens seks is dan ook nooit het gevolg van verwurging die verkeerd is gelopen, maar het is een weldoordacht plan dat op een dag wordt uitgevoerd. In een relatie met intieme terreur en niet-fatale verwurging loopt het slachtoffer zeven maal meer risico om door haar partner vermoord te worden. Lees hierover het boek van Professor en onderzoeker Jane Monckton-Smith Gevaarlijke relaties en hoe ze eindigen in moord. Dit zeer toegankelijke boek is een absolute must voor iedereen in de hulpverlening.
Wil je zien wat er effectief gebeurt bij niet-fatale verwurging? Bekijk dan deze video met MMA-vechter BJ Penn.
Bijkomende informatie
Vermoed je huiselijk geweld, maar weet je het niet zeker? Weet je niet wat te doen of wat te vragen? Check dan hier.
Ook op de website van Veilig Thuis vind je een overzichtelijke lijst met signalen van huiselijk geweld en met deze signalenkaart kun je gemakkelijk(er) ontdekken of er sprake is van geweld op kinderen en volwassenen.
Filmpje over hoe je emotioneel misbruik opmerkt in relaties (vzw Zijn)
Engelstalige kortfilm “What I see” (Global Pictures Productions)
Als liefde overleven wordt - de vele gezichten van partnergeweld, te bestellen bij de uitgeverij, bol.com of de boekhandel.
Er samen over praten
Slachtoffers van partnergeweld vinden het doorgaans erg moeilijk om hun ervaringen te delen. Ze schamen zich voor wat er gebeurt, vrezen dat niemand hen zal geloven of zijn bang dat hun partner erachter komt dat ze met iemand over hun problemen hebben gepraat. Daarom is het belangrijk dat je weet wat je als buitenstaander kan doen, wat je beter niet doet en hoe je een gesprek begint.
Jij hoeft de problemen van anderen niet op te lossen en geen beslissingen te nemen in hun plaats. Er gewoon zijn en luisteren is al een enorme steun.
Tips voor een gesprek
- Vraag hoe het gaat, hoe het écht gaat, en geef voldoende tijd voor een antwoord dat verder gaat dan “Alles goed, dank je wel.”
- Forceer niets. Je vermoedens kunnen onjuist zijn of het slachtoffer is misschien niet klaar voor een gesprek over dit moeilijke onderwerp.
- Stel open vragen: “Hoe komt het dat ik je nog zo weinig zie? Hoe komt het dat je de laatste tijd zo moe of droevig lijkt?”
- Zeg dat je je zorgen maakt en stel haar gerust dat je er bent om haar te helpen.
- Geloof haar en toon begrip.
- Vermijd te nieuwsgierige vragen en respecteer het als ze er niet wil over praten. Ze zal zich jouw bezorgdheid herinneren en de kans is groot dat ze op een later tijdstip ofwel bij jou terugkomt ofwel ergens anders hulp gaat zoeken.
- Maak duidelijk dat je haar gelooft en zeg dat zij niet verantwoordelijk is voor het geweld.
- Neem zelf opnieuw contact op! Ontloop haar dus niet en blijf in contact. Als contact moeilijk is omdat de pleger altijd in de buurt is, kun je misschien toch nog met haar chatten wanneer ze in de badkamer is.
- Luister telkens opnieuw.
- Oefen geen druk uit om beslissingen te nemen.
- Breng het onderwerp nooit ter sprake in het bijzijn van derden. Die ander is misschien bevriend met de pleger en wil hem, soms met de beste bedoelingen, op de hoogte stellen.
Lees ook hoofdstuk 5 (Hulp bieden) van Als liefde overleven wordt - de vele gezichten van partnergeweld, te bestellen bij de uitgeverij, bol.com of de boekhandel.
Hulp bieden
Je hoeft niet altijd meteen naar de politie te stappen bij (een vermoeden van) geweld. Er zijn heel wat andere dingen die je kan doen.
Advies vragen over (vermoedens van) geweld
Misschien weet je niet zeker dat er geweld is, maar maak je je toch zorgen. Misschien is er duidelijk geweld, maar weet je niet wat je moet doen.
In Vlaanderen kun je ook als omstander of getuige gratis en anoniem het nummer 1712 bellen, chatten of mailen als je met vragen zit over (vermoedens van) geweld.
In Nederland kun je ook als omstander of getuige gratis en anoniem 24/7 het nummer 0800 2000 van Veilig Thuis bellen of chatten als je met vragen zit over (vermoedens van) geweld.
Praktische zaken waarmee je kan helpen
- Bewaar belangrijke documenten (identiteitskaart, rijbewijs, trouwboekje, geboorteakte van de kinderen) voor het slachtoffer.
- Bied een voorlopige verblijfplaats of vang de kinderen tijdelijk op.
- Zoek samen informatie op.
- Ga samen naar de politie of een advocaat.
- Verwijs door naar professionele hulp.
- Wees altijd bereikbaar in geval van nood.
Kijk ook hier: Ik vermoed huiselijk geweld in mijn omgeving.
Blijf Groep biedt online informatiebijeenkomsten voor naasten.
